Voedselveiligheid controleren met je smartphone: zin of onzin?

Als het aan het Nederlands instituut voor voedselveiligheid RIKILT ligt dan kan de consument in de toekomst voedselveiligheid controleren met zijn of haar smartphone. RIKILT gaat in een Europees project namelijk onderzoeken hoe de manier waarop voedsel wordt gecontroleerd verbeterd kan worden. Nu wordt veelal gecontroleerd door op locatie monsters te verzamelen en deze in laboratoria te analyseren op onder andere antibiotica, pesticiden, allergenen of natuurlijke toxines. RIKILT  verwacht dat een deel van deze metingen sneller en dus goedkoper kan worden uitgevoerd. En op termijn kunnen consumenten mogelijk zelf op voedselveiligheid controleren met een smartphone. Heeft deze ontwikkeling consequenties voor uw bedrijf in de voedselketen?

Nee, want feitelijk ben je al te laat wanneer een risico met een smartphone wordt geconstateerd. Je bent juist verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat voedselveiligheidsrisico’s worden geconstateerd, beheerst en beperkt voordat een product in de winkel ligt. Risicomanagement blijft daarom nog steeds cruciaal in het proces om voedselveiligheid te beheersen en te beperken.

4 manieren om voedselveiligheidsrisico’s te beperken door risicomanagement te verbeteren

Door de toenemende complexiteit van de keten en samenhangende informatiestromen is het echter steeds lastiger omvoedselveiligheidsrisico’s te identificeren en kwalificeren om vervolgens beheersmaatregelen te nemen.

De enorme hoeveelheid aan complexe informatie moet op een efficiënte en effectieve manier worden geanalyseerd en gerapporteerd om toekomstige risico’s te vermijden. Het beter inrichten van het risicomanagement is een manier om dit te bewerkstelligen. Maar hoe breng je dit in de praktijk? We zetten vier manieren op een rijtje.

1. Inzicht krijgen in de dynamiek van voedselveiligheidsrisico’s

Risicomanagement is bij sommige organisaties nog erg statisch geïmplementeerd. Bij deze bedrijven is risicomanagement puur gebaseerd op het vastleggen van processen en critical control points. De problematiek rondom risicomanagement is echter dynamisch en aan continue verandering onderhevig.

Een deugdelijk monitoringssysteem die deze dynamiek overzichtelijk, transparant en beheersbaar weergeeft is onontbeerlijk. Op deze manier kun je complexe informatiestromen eenvoudiger analyseren en inspelen op voedselveiligheidsrisico’s door te anticiperen op verandering. Daar kan geen app tegenop.

2. Herken onderlinge verbanden in voedselveiligheidsrisico’s speel daarop in

Voedselveiligheidsrisico’s staan niet altijd op zichzelf maar hebben verbanden met elkaar en kunnen elkaar versterken en beïnvloeden. Huidige systemen brengen verbanden niet altijd transparant en tijdig inzichtelijk. En wanneer een verband tussen voedselveiligheidsrisico’s wel herkend wordt, dan acteren betrokkenen daar in de praktijk niet altijd op. En dat terwijl een relatief klein risico als gevolg van het onderling versterken van effecten kan leiden tot grote gevolgen wanneer onderlinge verbanden niet tijdig worden herkend. Meerdere kleine risico’s kunnen namelijk oplopen tot een onbeheersbaar risico wanneer je dit niet tijdig inzichtelijk maakt.

Het kijken naar cumulatieve effecten bij voedselveiligheidsrisico’s is nog relatief nieuw maar cruciaal om risicomanagement te verbeteren. Gebeurtenissen die op zichzelf lijken te staan beïnvloeden elkaar wel degelijk. Hierdoor ontstaat er een domino-effect ontstaat en risico’s zich opstapelen. Het herkennen van deze verbanden en ze inzichtelijk maken stelt je in staat om daarop in te spelen en voedselveiligheidsrisico’s te beperken.

Een voedselveiligheidsapp kan geen verbanden leggen en signaleert op zichzelf staande voedselveiligheidsrisico’s. Een effectief middel dat hier wel toe in staat is, is een monitoringssysteem.

3. Monitor voedselveiligheidsrisico’s met de Nelson Rules 

Door de toenemende hoeveelheid informatie en de steeds complexere informatiestromen is het lastig om de focus te houden. Hoe zorg je ervoor dat je naar de juiste dingen kijkt? En wanneer is een bepaalde meetwaarde of incident een afwijking die om actie vraagt? Je kunt afwijkingen onderscheiden door bepaalde normen of drempelwaardes toe te kennen aan je informatie. Wanneer een waarde buiten de normen valt, is er sprake van een afwijking.

Om tijdig afwijkingen binnen voedselveiligheidsrisico’s te signaleren is het monitoren op specifieke gevaren cruciaal. Een doeltreffende manier om dit te doen is door de Nelson Rules toe te passen. Het is een methode om te bepalen of een gemeten waarde ‘out of control’ is.

Het monitoren van voedselveiligheidsrisico’s op basis van de Nelson Rules kunnen afwijkingen die normaal onzichtbaar zijn tijdig aan het licht brengen. Op deze manier ben je in staat jouw risicomanagement te verbeteren en complexe informatiestromen eenvoudiger te analyseren.

Er zijn meer manieren waarop je complexe informatiestromen eenvoudiger kunt analyseren en er meer uit te halen om grip te krijgen op voedselveiligheid. In ons whitepaper ‘Alert op voedselveiligheid in food en feed’ geven we, buiten de Nelson Rules, nog meer handvatten om voedselveiligheid te borgen.

4. Blijf op de hoogte van relevante voedselveiligheidsincidenten

Een laatste manier om jouw risicomanagement te verbeteren is door voedselveiligheidsincidenten in je omgeving te monitoren. Ben je bekend met de Europese RASFF Portal database?

Waardevolle data uit de RASFF database
In het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) kunnen controleorganisaties — zoals de Voedsel- en Warenautoriteit in Nederland — gegevens uitwisselen over voedselveiligheidsrisico’s. Door deze informatie uitwisseling kunnen organisaties in de keten sneller en efficiënter reageren op mogelijke voedselveiligheidsrisico’s.

Uit de data van RASFF meldingen kunnen op basis van patronen voedselveiligheidsrisico’s vroegtijdig worden gesignaleerd. Op basis daarvan kunnen organisaties in de voedselindustrie preventief maatregelen nemen tegen risico’s.

Voor jou relevante risico’s signaleren met de RASFF app
Naast de website is er ook een RASFF app beschikbaar. De app zorgt voor een effectieve weergave van de informatie
uit de Europese RASFF Portal database op jouw smartphone. Je kunt filters instellen en focussen op de voor jou relevante voedselveiligheidsrisico’s.

Kortom, een voedselveiligheidsapp zoals die door RIKILT ontwikkeld gaat worden heeft geen invloed op de manier waarop jij jouw risicomanagement moet inrichten. Sterker nog, het is door de ontwikkelingen in de markt juist van belang dat het risicomanagement verbeterd wordt om meer grip te krijgen op de risico’s.

Er zijn verschillende manieren waarop jij jouw risicomanagement kunt verbeteren met behulp van informatie, data en monitoringsystemen. Hierdoor wordt het een stuk eenvoudiger om de juiste informatie uit de complexe informatiestromen te halen en analyses toe te passen om risico’s te beperken.

De Rapid Alerts app is een voorbeeld van een app die je ondersteunt in het beheersen van voedselveiligheidsrisico’s. Deze app is nu gratis te downloaden zodat je sneller en efficiënter kan reageren op mogelijke voedselveiligheidsrisico’s.