De cruciale rol van data op weg naar duurzame winstmaximalisatie

Onlangs mocht ik een congres bijwonen waarbij het ging om verduurzaming van de voedselketen. De belangrijkste conclusies? De consument moet weer centraal komen te staan en het moet allemaal duurzamer. Dat is op zich niks nieuws, maar het feit blijft dat ons hele (economische) systeem gericht is op winstmaximalisatie. De meeste innovaties in de voedselketen zijn dan ook gericht op het verduurzamen van winstmaximalisatie. Terwijl er voor een volledige transitie naar duurzame voedselketens andere inzichten nodig zijn, zoals bijvoorbeeld collaboratieve business modellen tussen consument en producent/leverancier, of bijvoorbeeld korte ketens. En daar speelt data een cruciale rol in. Maar waarom?

Duurzame voedselketens versus operational excellence

We schreven al eerder over een transitie naar responsible supply chains. Vanuit Q-ray houden wij ons bezig met het verbeteren van de supply chain en bedrijfsprocessen onder andere rondom belangrijke thema’s als duurzaamheid, kwaliteit en (voedsel)veiligheid.

De meeste bestaande supply chains richten zich op Operational Excellence, slechts enkelen op Product Leadership of Customer Intimacy. In markteconomieën ligt namelijk een sterke nadruk op efficiëntie. Continue productiviteitswinst — de belangrijkste motor van economische groei — betekent dat meer kan worden geproduceerd met dezelfde productiefactoren kapitaal, arbeid en natuurlijke hulpbronnen. Deze efficiënctieverbeteringen zorgen voor een hoger potentieel BBP en via lagere kosten leidt dit tot een positieve expansie cyclus.

De consument centraal?

Om het maar heel simpel uit te drukken: wij mensen zijn gevoelig voor het idee beter af te zijn, beter af dan in het verleden. Dat is economische groei. Door een gestage economische groei, met een nagenoeg voor eenieder toenemend welvaartsniveau, neemt ook het gevoel van tevredenheid en/of geluk in de maatschappij toe. En sta ik dan als consument centraal? Ja natuurlijk! Hoe meer ik koop, hoe beter het is. Wat ik koop is ook belangrijk, maar niet voor mijzelf. Eerst moet er namelijk gezorgd worden dat ik iets koop. Daarvoor worden hele trukendozen opengetrokken. En als ik dan wat koop, dan moet er cross- en upselling plaatsvinden op zodanige wijze dat ik er helemaal blij van wordt. Want het maximale moet er wel uitgehaald worden. Dit is nu eenmaal het economisch model: groei — groei in aantallen, euro’s, omzet en marges.

De zoektocht naar duurzame voedselketens

En nu is er dan de zoektocht naar oplossingen ten aanzien van duurzaamheid, een zoektocht naar een ecologisch houdbaar voedselsysteem. Eigenlijk toch ook wel een zoektocht naar meer met minder. Straks hebben we duurzame chips. Maar wel in een grotere zak. Waar we vroeger nog 120 gram zakken hadden, vinden we tegenwoordig 225 gram al te klein en denken we dat het een uitdeelzak is, waardoor we maar de 300 gram zak pakken, die vervolgens in 1 keer leeg moet, want we zijn verslaafd en ongezond gemaakt. Maar het is helemaal niet duurzaam. Er is immers teveel geproduceerd, verpakt, verwerkt, vervoerd en verkocht en de ziektekosten zijn gestegen.

Om onze mondiale race to the bottom van dichtbij te aanschouwen zou je eigenlijk eens naar het Kruidvat moeten rijden, een flesje Watson water van 59 cent moeten drinken en vervolgens dit artikel lezen. Watson water komt namelijk uit Hong Kong en is daar duurder dan hier. Dit artikel laat precies zien hoe bizar ons systeem in elkaar steekt.

Inzichten ondersteunen transitie naar duurzame voedselketens

De spanning tussen duurzaam, gezond en veilig voedsel, en het gemak, de betaalbaarheid en de economie vraagt om keuzes. Hiervoor geldt dat er een belangrijke verantwoordelijkheid zou moeten liggen bij partijen die veel macht hebben. Duurzaamheid wordt tegenwoordig als een marketingmiddel ingezet. Een marketingmiddel om nog meer te groeien, maar ook als marketingmiddel om het goed te willen doen en dit te laten zien. Twee belangrijke drijfveren bepalen het commitment van bedrijven om duurzaamheid na te streven: de business strategie en de mate van ketenvolwassenheid.

Mede door gebrek aan kennis en inzicht verloopt de transitie naar duurzame voedselketens moeizaam. In de boardroom moet immers niet meer alleen worden gestuurd op kosten en opbrengsten maar ook op sociale en milieu aspecten. Hierbij spelen ook huidige en toekomstige wet- en regelging in de supply chain sustainability een rol, evenals houding van beleggers ten op zichte van supply chain risico’s en de impact van diverse duurzaamheidstrends op de (verborgen) kosten in deze supply chains.

Dit heeft impact op de noodzakelijke data die tussen bedrijven en binnen ketens moet worden uitgewisseld, zoals bijvoorbeeld data rondom lucht, energie, water en/of afval, denk bijvoorbeeld aan:

• Klimaatimpact
• Landbouwtoepassingen
• Kinderarbeid
• Voedselverspilling

Datastromen zullen toenemen en gevarieerder worden. Betrouwbare data over de omstandigheden waaronder wordt geteeld, geproduceerd, getransporteerd en verwerkt wordt nog belangrijker. Het uitwisselen van deze ‘nieuwe’ data vergt een aantal standaardisatie slagen door alle partijen in de totale voedselketen. Anders weten we niet waar we het met elkaar over hebben en kunnen we ketens of bedrijven niet vergelijken. Systemen zullen hierop aangepast moeten worden.

Wil jij meer weten over de best practices op het gebied van duurzame ketens en de rol van data en informatiemanagement? Neem dan vrijblijvend contact op met één van onze specialisten. Zij helpen je graag verder.